Jaki jest wpływ kawy na organizm człowieka?

Chociaż kawę pija się w Polsce od dawna, to jednak mam wrażenie, że boom na raczenie się czarnym trunkiem przeżywamy w obecnych czasach. Jej spożycie w ostatnich dziesięciu latach wzrosło aż o 80%, więc bez wątpienia „kawusia” staje się coraz ważniejszym elementem dnia dla wielu Polaków. A zatem, jeżeli czytając ten artykuł masz przy sobie akurat kubek tej czarnej używki, to idealnie się składa. Dzięki temu dowiesz się, jaki możesz czuć wpływ kawy na organizm w kolejnych minutach. Tym samym uracz się teraz łykiem kawy, by pierwsze jej efekty zaznać jeszcze w trakcie czytania artykułu. Łyknięte? No to jedziemy.

O której godzinie kawa działa najmocniej?

Na początek zastanówmy się, czy jest jakiś moment dnia, kiedy wpływ kawy na organizm człowieka jest najmocniejszy? No pewnie, inaczej bym pewnie nie zadawał tego pytania. A zatem kawa ma swój prime między 9:30 a 11:00 każdego dnia. Wynika to z wahań poziomu pewnego hormonu – kortyzolu w organizmie człowieka. Kortyzol zwany jest też hormonem stresu. Rano wytwarza się naturalnie, dzięki czemu łatwiej pozwala nam radzić sobie ze stresem w porannych porach. Kortyzol naturalnie pobudza organizm do działania, jednak po pewnym czasie jego poziom zaczyna spadać. I wtedy właśnie warto łyknąć kawę, by się dodatkowo pobudzić. Oczywiście wypicie pierwszej kawy w tych godzinach jest uzależnione od naszego dobowego rytmu dnia. Generalnie jeżeli lubimy sobie dłużej pospać, to czas na otwarcie dnia czarnym trunkiem powinniśmy przesunąć odpowiednio później.

Okej, wiemy już kiedy podczas dnia występuje kofeinowe optimum, przyjrzyjmy się teraz temu, co się dzieje z naszym ciałem w kolejnych minutach.

W maju 2023 roku portale plotkarskie obiegła informacja, jakoby Edyta Górniak poddała się kuracji w Indonezji z tytułu uzależnienia od kawy.Fot: Serecki, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Wpływ picia kawy na serce i poziom cholesterolu

Ledwo przełknęliśmy pierwszy łyk kawy, a zawarta w niej kofeina niemal od razu zaczyna wchłaniać się i tym samym działać w naszych organizmach. Nie dłużej niż po 10 minutach możemy poczuć już jej pierwsze pozytywne efekty. Wyłączywszy oczywiście doznania smakowe, te wszak doświadczamy na szczęście w trymiga. Co ciekawe u mężczyzn ten efekt występuje nieznacznie później niż u kobiet. Kofeina dostając się do krwioobiegu przyczynia się do podniesienia nam ciśnienia krwi. W praktyce oznacza to, że nasze serca zaczynają bić szybciej, przyspieszają z typowych 60-80 uderzeń na minutę do 100. Dla zdrowych osób taki efekt jest pozytywny, czujemy przypływ energii. Ale jeżeli ktoś cierpi na nadciśnienie, choroby serca czy tachykardię, to musi się mieć na baczności. Natomiast osoby cieszące się dobrym zdrowiem, które jednak często przeprowadzają kawowy rytuał mogą dostrzec coraz słabsze działanie kawy. Niestety, ciało do kawy się przyzwyczaja i stąd efekty stają się coraz słabsze.

Skoro już jesteśmy gdzieś w ludzkim krwioobiegu, to warto wspomnieć o tym, że kawa wpływa, o ironio, na podniesienie poziomu cholesterolu we krwi. Nawet jeżeli wykluczymy dolewanie do napoju mleka czy śmietanki! Ale że jak? Sprawie przyjrzeli się naukowcy z Uniwersytetu w Wageningen w Niderlandach, którzy wykazali wpływ na poziom cholesterolu znajdujących się w kawie naturalnych olejów. Rozwiązaniem mogłoby być spożywanie kawy filtrowanej, którą przygotowujemy za pomocą ekspresów przelewowych. Wynika to z tego, że napój uzyskiwany przy pomocy tego typu urządzeń wykazuje aż 30 krotnie mniejszą zawartość olejów. 

Plantacja kawy koło Sao Joao. Brazylia jest największym eksporterem kawy na świecie. Fot: FCRebelo, Wikimedia Commons

Wpływ kawy na zdolności umysłowe

Po 20 minutach od rozpoczęcia kawowego seansu zaczynają się poprawiać nasze zdolności do koncentracji i poprawy skupienia. Efekt ten jest spowodowany wzrostem poziomu dopaminy – neuroprzekaźnika bardzo istotnego dla naszych organizmów. Dzięki dopaminie poprawia nam się również humor i odczuwanie przyjemności. Ale to niejedyne pozytywne efekty. Możesz też odczuć wpływ dopaminy na poprawę czasu reakcji, czujności, uwagi czy ogólnych funkcji psychicznych. Zestaw tych czynników świetnie pasuje mi jako pakiet zalet dla bramkarzy w różnego rodzaju sportach drużynowych. Kto wie, może kiedyś standardem stanie się sytuacja, gdy bramkarze będą raczyć się szybkim espresso tuż przed serią rzutów karnych.

Ale zanim to się stanie warto wiedzieć, że w czasopiśmie Molecular Psychiatry opublikowano wyniki badań, które wykazały, że u osób regularnie pijących kawę występuje trwała poprawa kontroli motorycznej i zwiększenia poziomu czujności, a więc reakcji na wszelkie bodźce. Pozytywne efekty zauważono również we wpływie kawy na działanie móżdżku. Korzyści czerpiemy w takich obszarach jak poprawa zdolności do nauki czy zapamiętywanie.

Wpływ kawy na organizm człowieka - wzrok i mięśnie

Minęło już 30 minut od wypicia filiżanki kawy, ledwie więc o niej pamiętamy, ale ona działa dalej. Po pół godzinie wpływ kawy na organizm najmocniej widać w przypadku oddziałania na pracę nadnerczy, czyli gruczołów parzystych znajdujących się w górnych biegunach nerek oraz na pracę.. oczu. Spożycie kawy wpływa na produkcję adrenaliny w organizmie, co powoduje że delikatnie rozszerzają się nam źrenice. A to z kolei sprawia, że widzimy i lepiej i wyraźniej. Tym samym ponownie przychodzi mi do głowy, że bramkarze powinni rozważyć zażycie espresso, gdy przeciwnik szykuje się do wykonania rzutu wolnego.

Jest jednak jedno istotne „ale”. Jakkolwiek poranną kawusią krótkotrwale poprawiamy sobie widzenie, tak w długoterminowym ujęciu kawa jest szkodliwa. Badania przeprowadzano na pokaźnej grupie Skandynawów, którzy potrafią dojrzeć mysz z 5km są w czubie jeśli chodzi o ilość wypijanych filiżanek kawy. Okazało się, że w badanej próbie odnotowano częstsze złuszczanie się torebki soczewki ocznej, które prowadzi do rozwoju jaskry torebkowej. Zwolennicy herbaty czy napojów gazowanych również zawierających kofeinę mogą jednak odetchnąć z ulgą. Względem tych napojów nie odnotowano negatywnego wpływu na działanie naszego narządu wzroku.

Jussi Kekkonen - były prezydent Finlandii raczy się kawą. Finowie spożywają najwięcej kawy ze wszystkich narodów świata, na głowę jest to aż 13kg rocznie. Fot: Pekka Kyytinen, CC BY 4.0, Wikimedia Commons

To co dzieje się w ludzkim ciele po 40 minutach szczególnie może zainteresować sportowców (czyli de facto bramkarzy), ponieważ po takim czasie kawa zaczyna pozytywnie wpływać na wydolność i zmniejsza odczuwanie bólu i zapobiega powstawaniu zakwasów. Nie ma jednak co kawy nadmiernie gloryfikować, jej wypicie nie umożliwi nam podnieść większe ciężary, nie wpłynie też na siłę mięśni. Może co najwyżej nasze standardowe ciężary będziemy w stanie podnosić dłużej.

Ile kawy można wypić dziennie?

Pozytywne działanie kawy możemy odczuwać w organizmie przez około 2h, więc jeżeli chcesz powtórzyć seans to rekomenduje się, by po właśnie takim upływie czasu udać się na kolejną filiżankę. I co ciekawe, dzisiejszy świat nauki informuje nas o tym, że jeżeli nie mamy wspomnianych wcześniej przeciwwskazań zdrowotnych, to możemy raczyć się nawet 4-5 filiżankami kawy dziennie. Dzienne spożycie kofeiny nie powinno jednak zdaniem naukowców przekraczać 400 mg, a w przypadku kobiet w ciąży połowy te dawki. Ważne więc jest też to, jak mocna jest spożywana przez nas kawa. To co, może kawusia?

Skoro jesteś na samym spodzie tekstu, to dla mnie jest to wspaniały znak, że zdołałem pobudzić Twoją ciekawość. Będzie dla mnie niezwykłą przyjemnością, jeśli zaserwujesz mi w ramach docenienia wirtualną kawę. Z góry dzięki!

Postaw mi kawę na buycoffee.to